“8 jaar in het Witte Huis doet wat met een mens. Toch is het ook in die bevoorrechte positie belangrijk dat je met beide voeten op de grond blijft staan. Het feit dat Michelle en ik pas na onze veertigste verjaardag beroemd werden, heeft ons daarbij enorm geholpen. Daarvoor leidden we een gewoon leven: we brachten de kinderen zelf naar school, deden boodschappen, … Dat gewone leven gaf ons een houvast in het Witte Huis. Bovendien woonde mijn schoonmoeder 8 jaar bij ons tijdens mijn presidentschap. Ze ontfermde zich over de kinderen en dat heeft ons geholpen om een gewoon gezin te blijven.”
“Door brieven en e-mails te lezen van gewone burgers bleef ik ook in contact met de realiteit. Elke dag kwamen er meer dan 14.000 van die berichten binnen op het Witte Huis. Ik had de gewoonte om na het avondeten minstens 10 brieven of e-mails te lezen. Het is best wel confronterend als een oude vrouw je schrijft dat ze nauwelijks rondkomt met haar pensioen. Door die verhalen te lezen, maak je de cijfers en statistieken van de dagelijkse politiek concreter. Volgens mij heeft iedere leidinggevende zo’n confronterende feedback nodig. We zijn nu eenmaal geneigd om alleen naar mensen te luisteren die op dezelfde manier denken als wij. Terwijl het beter is als je iemand vindt die je bubbel doorprikt.”
“Ook humor haalt je uit je bubbel. Gevoel voor humor zorgt ervoor dat je de zaken in het juiste perspectief blijft zien en dat is broodnodig – zeker in stressvolle en uitdagende situaties. Je mag jezelf nooit te serieus nemen. Het werk dat je doet is natuurlijk belangrijk, maar af en toe moet je alles relativeren. Dat is de kracht van humor.”
“Toen ik in januari 2009 president werd, verloren elke maand 800.000 Amerikanen hun job. De financiële crisis was toen op haar hoogtepunt en het was nodig om snel en doeltreffend in te grijpen. Discussies over korte versus lange termijn waren niet aan de orde: de brand moest worden geblust met noodmaatregelen die tegelijk het fundament waren voor de wederopbouw. Vergelijk het met een hartaanval: eerst moet je arts je hartslag weer stabiel krijgen, pas daarna kun je je levensstijl veranderen om problemen in de toekomst te vermijden.
“Mijn eerste werk als president elect? Dat was mijn zoektocht naar de juiste mensen voor het werk dat op de plank lag. Je hebt medewerkers nodig die je 100% vertrouwt en van wie je zeker weet dat ze de job tot een goed einde brengen. Zo krijg je de handen vrij voor de zaken die je aandacht écht nodig hebben.”
“Een ander principe sluit daarbij aan: word niet boos als je medewerker een fout maakt, maar wel als hij zwijgt over zijn flaters. Managementgoeroe Peter Drucker deelde dat advies: ‘Maak je niet druk of je alles juist doet. Maar denk twee keer na of je wel de juiste dingen doet.’ Als leidinggevende was het mijn taak om ervoor te zorgen dat mijn mensen hun doelen haalden. Ik heb me altijd omringd met jong talent waarop ik kon bouwen.”
“Een succesvolle organisatie vraagt ook om een gezonde organisatiecultuur. Daarom moet je jouw waarden en principes volmondig uitdragen. Zo hadden we een afdeling ethiek die oordeelde over de aanvragen voor congressen en uitstapjes voor onze stafmedewerkers. Als een seminar plaatsvond op een locatie zoals Hawaii, kreeg je standaard een njet. Elke kans op misbruik werd de kop ingedrukt. In acht jaar tijden hebben we geen enkel schandaal gehad.”
“We leven in een bijzondere, maar ontwrichtende tijd: we zijn rijker dan ooit, maar door de technologische vooruitgang zijn veel banen overbodig geworden. Dat leidt tot een grotere ongelijkheid tussen mensen. Ben je een IT-wonder of supergoeie voetballer? Dan word je schatrijk. Maar wie zijn brood verdient met repetitief werk loopt het risico om zijn baan te verliezen. Dat maakt mensen onzeker en angstig, en dat verklaart voor een deel de opkomst van extreemrechtse politici. Voor beleidsmakers en ondernemers ligt daar een belangrijke verantwoordelijkheid: een samenleving of economie draait het beste als iedereen zich een volwaardig onderdeel voelt van het systeem.”
“Mensen zijn meestal bang voor verandering. Maar een goede leider heeft een positief verhaal en dat zorgt voor samenwerking, vrede en vooruitgang. Een slecht verhaal daarentegen werkt verdeeldheid en oorlog in de hand. Elk land en elk bedrijf heeft zijn eigen boodschap: waar komen we vandaan en waar gaan we naartoe? Een grote fout die veel leidinggevenden maken, is dat ze zich te veel focussen op de technische aspecten van de problemen die ze moeten tackelen. Ze vergeten uit te leggen waarom dat probleem zo belangrijk is. Bovendien worden mensen niet meer geraakt door feiten of data. Je hebt écht een sterk verhaal nodig.”
“De demografische omwenteling in Amerika is enorm. We hebben nieuwe inwoners uit alle hoeken van de wereld en de samenstelling van onze maatschappij verandert. Voor veel inwoners is dat ontwrichtend, maar toch stond mijn verkiezing symbool voor de toekomst van Amerika. In 2000 dacht niemand dat een politicus zoals ik in 2008 president zou kunnen worden. Maar ons land was er klaar voor. Ik werkte mee aan een multiculturele maatschappij en creëerde meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Onder mijn bewind werd het homohuwelijk mogelijk en werden holebi’s toegelaten in het leger. Als leider moet je het juiste moment vinden om verandering door te drukken. Want je krijgt pas een omwenteling als mensen er klaar voor zijn.”
“Het pad naar de toekomst is geen rechte lijn vooruit. Soms moet je weer een stapje achteruit zetten. Toch ben ik optimistisch: onze wereld is nooit gezonder, toleranter en vredevoller geweest dan nu. En de kansen die vrouwen krijgen, zijn talrijker dan ooit. Tegelijk moeten we blijven praten met onze jongeren. Die gaan makkelijker om met verschillen tussen culturen en ze hebben meer aandacht voor ons milieu en klimaat. Wil je snel weer een stap vooruit zetten? Geef jong talent dan een kans.”
“Wil je effectief communiceren? Dan moet je authentiek zijn en echt geloven in het verhaal dat je vertelt. Mensen geloven je alleen als je zelf overtuigd bent. Gebruik ook geen grote woorden als je iets eenvoudig kunt uitleggen, want mensen prikken die ballon snel kapot. Een van mijn grootste zorgen op dit moment is de erosie van de waarheid. We zitten met z’n allen in een bubbel en zoeken alleen nog naar info die onze denkbeelden bevestigt. Effectief communiceren betekent ook openstaan voor confronterende ideeën.”
“De balans tussen werk en privé is een grote uitdaging – zeker als je president van de Verenigde Staten bent. Mijn advies: trouw met een spectaculaire vrouw. Michelle verdient dan ook alle eer als het gaat over mijn privéleven.”
“Wat ook een voordeel is als je werkt in het Witte Huis: je thuis is tegelijk je werkplek. Dus verlies je geen tijd met het woon-werkverkeer. Maar balans vinden, blijft altijd een uitdaging. Wat je ook doet: investeer voldoende tijd in je gezin. Want dat blijft tenslotte je belangrijkste project.”